شوروی آماده کمک بود، مصدق خودش نخواست

به گزارش خبرنگار اندیشه و تاریخ ایرنا، کیانوری می‌نویسد: یکی از مسائلی که درباره دوران دولت مصدق مطرح می‌شود عدم حمایت شوروی از اوست، در حالی که چنین نیست و این اتهام هم از آن اتهاماتی است که مکرر مطرح می‌شد و فقط جنبه تبلیغاتی داشت. واقعیت این است که خود دکتر مصدق بود که نمی‌خواست از امکانات همسایگی شوروی به سود جنبش ملی استفاده کند و تمام امید خود را به آمریکا بسته بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شوروی به طور جدی از خواست‌های دکتر مصدق و ملی شدن صنعت نفت ایران حمایت می‌کرد و مطبوعات شوروی هم از دکتر مصدق و آیت الله کاشانی به عنوان رهبران این نهضت پشتیبانی می‌کردند.

بزرگ علوی

در گفت و گوهای ما در هیات اجرائیه [حزب توده]، یکی از دلایلی که من همیشه برای اثبات نادرستی نظرات اکثریت - که دکتر مصدق و کاشانی را عمال امپریالیسم می‌دانستند – عنوان می‌کردم مواضع مطبوعات شوروی بود. خوب به یاد دارم که در یکی از شماره‌های مجله فلسفی که از طرف شعبه فلسفه آکادمی علوم شوروی منتشر می‌شد، مقاله جالبی درباره نهضت ملی ایران و تائید آن درج شده بود. انتقاد حزب کمونیست شوروی از مواضع غلط اکثریت هیات اجرائیه حزب توده هم بارها به ما ابلاغ شد.

بزرگ علوی که در آن زمان در خانه فرهنگ شوروی کار می‌کرد چند بار برای ما پیغام آورد که «چرا شما با مصدق مخالفید؟ سیاست او در جهت منافع ملت ایران است.»

فواد روحانی

حمایت اتحاد شوروی از دولت مصدق حداقل در سه مورد کاملا آشکار است:

اول، شکایت انگلیس به شورای امنیت سازمان ملل که مصدق به خاطر آن در جلسه شورا شرکت کرد. در این ماجرا تنها مداخله شوروی باعث شد که شورای امنیت نتواند علیه ایران تصمیم بگیرد و اعلام کند که دعوای یک کمپانی با یک دولت به شورای امنیت مربوط نیست.

دوم، در مساله تحریم نفت ایران توسط غرب. در این ماجرا نیز شوروی و کشورهای سوسیالیستی (لهستان، چکسلواکی و مجارستان) آمادگی خود را برای شکستن تحریم و کمک به ایران اعلام کردند. ولی دولت مصدق زیر فشار آمریکا و انگلیس شهامت این اقدام را نداشت و حاضر نشد از این امکان به سود ملت ایران و جنبش ملی استفاده کند. رادیو صدای آمریکا برای ترساندن مصدق می گفت: فروش نفت به شوروی باعث تشدید نفوذ آنها در دولت ایران خواهد شد. فواد روحانی [نویسنده کتاب تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران] می‌نویسد: «پیشنهادهایی از طرف بعضی ممالک اروپای شرقی یعنی لهستان، چکسلواکی و مجارستان رسیده بود که در مورد آنها تهدید انگلستان هم اثری نداشت چرا که پیشنهادکنندگان اظهار کرده بودند وسیله حمل و نقل را نیز خود فراهم خواهند کرد. با این حال نسبت به این پیشنهادها، دولت ایران دست به دست می‌کرد... در تاریخ ۱۱ دی ماه دولت لهستان از ایران گله کرد که ترتیب اثری به پیشنهادش نداده است.»

سوم، اقدامات شوروی برای حل مسائل مالی میان دو کشور و توسعه مناسبات بازرگانی. این اقدامات همزمان با رای دولت شوروی در سازمان ملل آغاز شد و سفیر شوروی در تهران چند بار به دکتر مصدق نخست وزیر و باقرکاظمی وزیر امور خارجه مراجعه کرد و اعلام داشت که دولت شوروی آماده است که اختلافات مالی خود با ایران را در مورد طلاهای ایران در بانک مرکزی شوروی و اختلافات کوچک مرزی حل کند.

باختر امروز [نشریه دکتر حسین فاطمی] در ۲۷ مهرماه ۱۳۳۰ نوشت: آقای کاظمی هم در این باب (حل اختلافات مالی) و هم در مورد رای شورای امنیت از دولت شوروی تشکر کرد.

متاسفانه دکتر مصدق به کمک های آمریکا دل بسته بود. او پیشنهاد تشکیل کمیسیون مشترک حل اختلاف را تا تیر ۱۳۳۲ به تعویق انداخت و تنها پس از اینکه از کمک های آمریکا قطع امید کرد حاضر به مذاکره با شوروی شد. باختر امروز در ۸ تیرماه ۱۳۳۲ نوشت: سفیر سابق شوروی قبل از عزیمت از ایران با وزارت خارجه ایران تماس گرفت و درباره استرداد طلاها و سایر مطالبات ایران از شوروی با مفتاح مذاکره کرد.

همین روزنامه ۳۱ تیر ۱۳۳۲ نوشت: مذاکرات بازرگانی که از خرداد ماه میان هیات نمایندگی شوروی و وزیر اقتصاد ایران جریان داشت در همان آغاز به نتیجه رسید...

نورالدین کیانوری

مذاکرات به نتایج مثبت رسید و قرار شد پروتکل نهایی همزمان در تهران و مسکو منتشر شود. میران مطالبات ایران از شوروی نیز عبارت بود از حدود ۱۱ تن طلابه ارزش ۱۲.۵ میلیون دلار و ۷.۵ میلیون دلار نقد که جمعا حدود ۲۰ میلیون دلار می‌شد. سپهبد امان الله جهانبانی هم برای حل اختلافات مرزی تعیین شد. این موافقتنامه و پروتکل با عکس و تفصیلات در روزنامه های آن زمان از جمله باختر امروز و کیهان درج شده است.

متاسفانه در همین زمان کودتای ۲۸ مرداد پیش آمد. دولت شوروی هم تا ماهها پس از کودتا از تحویل مطالبات ایران خودداری کرد ولی بالاخره با تهدید فضل الله زاهدی نخست وزیر وقت مواجه شد. زاهدی می خواست به شورای امنیت شکایت کند لذا طلاهای فوق به ایران تحویل داده شد.

این مساله طبیعی و روشن را بعدها جبهه ملی ها علم کردند و به تبلیغات سخیفی علیه حزب توده و اتحاد شوروی پرداختند و ما نیز در جزوه افسانه های طلاهای ایران با مدرک و سند به آن پاسخ دادیم.

فضل الله زاهدی و شاه

تنها کمک ممکن شوروی، پیشنهادات مصرانه برای خرید نفت از ایران و توسعه تجارت با ایران بود. اگر دولت مصدق از این پیشنهادات استقبال می‌کرد، وضع اقتصادی کشور را که در نتیجه قطع درآمد نفت دچار سختی شده بود بهبود جدی می بخشید. با توسعه تجارت با شوروی هم بازار ایران را از رکود بیرون می‌آورد و به میزان زیادی از نارضایتی اقشار مختلف مردم به طور جدی می‌کاست. در این صورت آیا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به یک ۳۰ تیر ۱۳۳۱ دیگر تبدیل نمی‌شد؟

دولت دکتر مصدق حتی فروش چند صد تن آهن قراضه را به شوروی قدغن کرد. وزیر اقتصاد دولت مصدق که می‌بایست در پیشرفت مناسبات اقتصادی با شوروی و کشورهای دموکراسی توده ای کوشا باشد همکار کودتاچیان از آب درآمد!

منبع: خاطرات نورالدین کیانوری، انتشارات موسسه اطلاعات

برچسب‌ها سیدحسین فاطمی ملی شدن صنعت نفت محمد مصدق

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سیدحسین فاطمی ملی شدن صنعت نفت محمد مصدق سیدحسین فاطمی ملی شدن صنعت نفت محمد مصدق شورای امنیت دولت شوروی دکتر مصدق دولت مصدق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۹۸۰۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بزرگان فرهنگ و ادب و هنر ایران زمین مهمان "مست عشق" شدند (+تصاویر)

عصر ایران - امروز جمعه ۱۴ اردیبهشت در رویدادی کم نظیر، بزرگان فرهنگ و ادب و هنر در موزه سینما گردهم آمدند و به تماشای فیلم سینمایی "مست عشق" آخرین فیلم حسن فتحی که بر اساس برداشتی آزاد از حکایت شمس و مولانا ساخته شده است، نشستند.

شاید به جرات بتوان گفت که جمع کردن چنین بزرگانی در کنار هم، تنها در سایه اسامی بزرگی چون شمس و مولانا امکان پذیر بود که با همت سازندگان فیلم سینمایی مست عشق و "بنیاد شمس و مولانا" این امر محقق شد.

بزرگانی از دکتر محمدعلی موحد مولوی شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب کشور، دکتر کریم زمانی و دکتر جلال‌الدین کزازی و دکتر ژاله آموزگار از ادیبان و مولوی‌پژوهان برجسته، پروفسور ارفعی زبانشناس و متخصص زبان‌های باستانی کشورمان که ترجمه منشور کوروش از خدمات ارزنده ایشان به تاریخ و فرهنگ کشورمان به شمار می‌آید تا استاد لوریس چکناواریان و استاد خدایی از بزرگان موسیقی کشور، استاد کریم زمانی، استاد محمد حیدری، استاد عین‌الدین صادق‌زاده و استاد سبزه که همگی از اساتید بنام خطاطی و خوشنویسی کشور هستند، دکتر موسی غنی ‌نژاد استاد برجسته اقتصاد و دکتر عبدالمحمود رضوانی مترجم و زبانشناس بزرگ کشورمان که ترجمه گلستان سعدی به انگلیسی از شاهکارهای ایشان است، دکتر سید احمد محیط طباطبایی، دکتر یونس شکرخواه، دکتر نمکدوست و دکتر فرید قاسمی که همگی از اساتید نامدار حوزه ارتباطات به شمار می‌روند، در برنامه صبح امروز در سالن سینماتوگراف موزه سینما به تماشای "مست عشق" نشستند. 

این مراسم که از ساعت ۱۰ صبح و با حضور حسن فتحی کارگردان و فرهاد توحیدی نویسنده فیلمنامه فیلم سینمایی مست عشق آغاز شد، با تماشای فیلم ادامه یافت و پس از آن این اساتید در کنار یکدیگر و در محفلی دوستانه به بحث گفتگو درباره فیلم و محتوای آن پرداختند. 

ابتکار گروه تولید فیلم سینمایی مست عشق در برنامه‌ریزی این رویداد که به نوعی با هدف ایجاد همگرایی میان جامعه نخبگانی و مخاطبان سینمایی شکل گرفته بود، در پایان مراسم و پس از اتمام فیلم بازخوردهای بسیار مثبتی را به همراه داشت.

حضور ستارگانی چون دکتر محمد‌علی موحد در کنار لوریس چکناواریان پیام آور این واقعیت جذاب بود، که پاسداران و نگاهبانان تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم، همچنان برای حمایت از آثار فاخری که مبلغ و نماینده‌ی چهره‌ی زیبای «ادبیات پارسی و عرفان ایرانی» در پیش چشم مردم جهان است، در کنار هنرمندان متعهد کشورمان ایستاده‌اند تا همچون همیشه، سالن‌های سینما محلی برای گرد آمدن فرهیختگان و تعالی فرهنگ باشد.

هرچند بازخورد شگفت انگیز این چهره‌های دانشمند و نکته سنج، مسئولیت دست‌اندرکاران و خالقان اثر را در آینده سنگین تر می کند اما در عین حال، تعاریف زیبایی که این ستارگان درخشان آسمان فرهنگ و ادب کشور از فیلم و محتوای آن داشتند و رضایتمندی‌شان از نحوه پرداختن به ظرایف رابطه شمس و مولانا برای عوامل سازنده فیلم بسیار جالب توجه و امیدوار کننده بود.

امروز مجمع ستارگان با زبانی که مخصوص خودشان است گفتند: اگر خوب بسازید، خوب ببینید و به داشته‌های این مرز بوم آگاه و مؤمن باشید، در کنار شما هستیم.
این علاقمندی از تشویق‌های پایان فیلم تا احساسات برانگیخته تعدادی از مخاطبان که بویژه لحظات انتهایی فیلم را با چشمانی اشکبار دنبال می‌کردند تا سخنانی که پس از اتمام فیلم و بیرون از سالن نمایش عنوان می‌کردند، همگی نشان از آن داشت که فیلم توانسته است در رسیدن به بخش قابل توجهی از اهداف خود که همانا بازنمایی برگی از تاریخ زرین فرهنگ و ادبیات کشورمان حول دو شخصیت برجسته آن یعنی شمس و مولانا است، موفق عمل نماید.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: هستی تا سرمستی؛ به بهانه فیلم «مست عشق» «مست عشق» نیامده رکورد فروش روز اول سینمای ایران را شکست «مست عشق» ، زمانی برای مستی سالن های سینما / روایت مولانا و شمس ، پدیده ای فراتر از اکران